ADHD, czyli nadpobudliwość psychoruchowa to zespół neurorozwojowych zaburzeń psychicznych. Zaburzenia te objawiają się znacznymi problemami z funkcjami wykonawczymi. Wskazuje się, że obecnie na ADHD cierpi od 3 do 10% dzieci. Zespół ten rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie, dlatego bardzo ważne jest, abyśmy obserwowali swoje pociechy i reagowali na niepokojące sygnały. Kiedy nasze dziecko ma poważne problemy z utrzymaniem koncentracji, nieustannie jest w biegu oraz rusza nadpobudliwie całym ciałem, możemy zacząć podejrzewać, że cierpi na ADHD. A jakie są właściwe przyczyny występowanie tego zaburzenia?
Wokół problemu ADHD narosło już wiele stereotypów. Jeszcze do niedawna większość z nas twierdziła, że nie ma czegoś takiego i dziecko jest po prostu niegrzeczne i źle prowadzone. Kiedy już do świadomości większości społeczeństwa dotarł fakt, że ADHD to poważne zaburzenia zaczęto twierdzić, ze przyczyną jest złe wychowanie, zła dieta lub samotność dziecka. Choć rzeczy te nie wywołują ADHD to jednak mogą nasilić jego objawy. Prawdą jest, że wciąż nieznane są dokładne przyczyny rozwinięcia się większości przypadków zaburzenia. Udało się jednak rozpoznać wiele czynników, które nasilają symptomy ADHD. Dzieli się je na genetyczne i środowiskowe.
Przyczyny genetyczne
Przeprowadzone dotychczas badania wskazują, że zaburzenia ADHD bardzo często dziedziczy się po rodzicach. Naukowcy postawili tezę, że genetyka warunkowała 75% badanych przypadków. Istnieją przypuszczenia sugerujące, że to właśnie czynniki genetyczne determinują możliwe wystąpienie objawów ADHD w dorosłym wieku. Na pojawienie się zespołu ADHD bardzo duży wpływ ma wiele genów, z których część powiązanych jest z neurotransmisją dopaminy. Chodzi o takie geny jak DBH, TAAR1, COMT, MAQA, DAT, DRD4 i DRD5. Z występowaniem ADHD wiąże się również geny transportera serotoniny ADRA2A, BDNF, GRIN2A, HTR1B, SNAP25 i TPH2. Naukowcy odkryli również, jeden z wariantów genu LPHN3 jest odpowiedzialny aż za 9% wystąpienia ADHD, jednocześnie osoby dotknięte zespołem z jego powodu, dobrze reagują na terapię różnego rodzaju stymulantami. Z tej racji, że zaburzenie to występuje dość powszechnie, przypuszcza się, że pewne cechy z nim związane, zyskiwały preferencję w toku selekcji naturalnej, zwiększając szansę na przeżycie jednostki. Ciekawym spostrzeżeniem jest to, że ADHD mogło wykształcić się jako rodzaj adaptacji pomagającej dziecku w radzeniu sobie w stresującym środowisku, co wiąże się z faktem, że zaburzenia te występują znacznie częściej u potomstwa matek ze zwiększoną skłonnością do lęków i stresu. Wskazuje się również, że hiperaktywność mogła być przydatna w ewolucji, pomagając zwyciężyć w rywalizacji czy poradzić sobie z niewiadomym.
Przyczyny środowiskowe
Poza podłożem genetycznym, istnieją też czynniki biologiczne i społeczne, które mogą powodować powstanie ADHD. Objawy zaburzeń mogą pojawić się w wyniku uszkodzenia centralnego układu nerwowego, niedotlenienia w czasie porodu lub u osób z łamliwym chromosomem X. Należy jeszcze raz podkreślić, że hiperaktywność ma podłoże biologiczne, a zatem nie wykształca się w wyniku pomyłek wychowawczych.
